آیا بیوپسی مایع می تواند به تشخیص زودهنگام عوارض عروقی دیابت کمک کند؟

1اکتبر 2019 - طبق یافته های جدید، آزمایشی که فقط به چند قطره خون نیاز دارد، ممکن است روزی تشخیص عوارض عروقی تهدید کننده ی زندگی را در بیماران مبتلا به دیابت بهبود بخشد.

نویسنده ی این مطالعه، دکتر Chuan He از دانشگاه شیکاگو گفت: این روش یک آزمایش غیر تهاجمی و مناسب بالینی است که "بیوپسی مایع" نام دارد، با این روش می توان DNA را بر اساس ژنهای نشانگرهای خونی بسیار حساس تجزیه و تحلیل کرده و عوارض عروقی را پیش بینی نمود. این مقاله در مجله ی Clinical Chemistry منتشر گردید.

محققان اظهار داشتند: اگرچه به نظر می رسد متغیرهای بالینی برای تشخیص عوارض عروقی دیابت، مانند آلبومین ادرار،ALT  و AST سرمی، کراتینین، گاما گلوتامیل ترانس پپپتیداز و لیپوپروتئینA ، دارای حساسیت یا ویژگی بالینی بالایی هستند، اما دقت کلی آنها هنگامی که حساسیت و ویژگی هر دو با هم در نظر گرفته شوند به اندازه ی کافی رضایت بخش نیست.

دکتر Wei Zhang، یکی از نویسندگان مسئول این مقاله و استاد اپیدمیولوژی سرطان و پیشگیری از سرطان در دانشکده ی پزشکی دانشگاه Northwestern  گفت: این آزمایش جدید دقیق تر از ارزیابی عوامل بالینی موجود یا عوامل خطر برای این عوارض می باشد و توانایی تشخیص زودهنگام این عوارض را دارد.

وی افزود: اگر بتوانیم به طور دقیق تشخیص دهیم كه در كدام یک از بیماران عوارض دیابت بروز خواهد کرد، ممكن است امکان انجام مداخلات بیشتری را برای بهبود نتایج بالینی در اختیار داشته باشیم.

دکتر Anne Peters، از دانشکده پزشکی Keck در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، توضیح داد که ابداع یک آزمایش خون قابل اعتماد برای بیماریهای جدی مانند سرطان یا بیماری قلبی عروقی یک جام مقدس برای پزشکان است، زیرا بیمار را از انجام آزمایشات پیچیده و بالقوه مضر مانند آنژیوگرام ها و بیوپسی ها نجات می دهد. اگر این آزمایش بتواند احتمال ابتلا به عوارض دیابت را پیش بینی کند می توان افرادی را که در معرض خطر این شرایط هستند، انتخاب و با انجام مداخلات زودهنگام از ابتلای آنها به این عوارض پیشگیری نمود.

وی افزود: هر چیزی که با اطمینان و به سادگی به من کمک کند تا نیاز به درمان را برای یک بیمار تشخیص دهم، می تواند یک قدم بزرگ رو به جلو باشد.

الهام گرفتن از روش تهیه ی بیوپسی مایع برای تشخیص سرطان

تحقیقات گسترده ای در مورد DNA بدون سلول (cfDNA) موجود در جریان خون به عنوان یک استراتژی غیر تهاجمی بالقوه برای تشخیص برخی از سرطانها و برخی از بیماریهای قلبی عروقی انجام شده است.

بیوپسی بافتی در حال حاضر یک روش استاندارد طلایی برای تشخیص سرطان کبد است، اما نسبتاً گران، دشوار، تهاجمی و زمان بر می باشد. اگرچه آزمایشات خون متعددی برای این منظور در حال حاضر وجود دارد، اما در تشخیص سرطانها در مراحل اولیه عملکرد ضعیفی دارند، که همین موضوع (تاخیر در تشخیص)، یک مشکل خاص در سرطان کبد است.

این گروه از دانشمندان در مطالعه ی قبلی خود از آزمایش مشابهی که فقط به 3 تا 5 میلی لیتر خون نیاز دارد، استفاده کردند تا بتوانند نمونه های خونی بیش از 3000 نفر را تجزیه و تحلیل کرده و سرطان کبد را در بیماران بطور دقیق تشخیص دهند، بدون اینکه به اشتباه آنهایی را که در معرض خطر هستند، بعنوان بیمار معرفی کنند. این آزمایش با تشخیص حدود 88٪ از تومورها از آزمایش فعلی خون، عملکرد بهتری داشت.

این رویکرد جدید، توسط دکترHe  و دکتر Zhang توسعه یافته است، در این روش دانشمندان به دنبال نشانگرهایی به نام 5-هیدروکسی متیل سیتوزین (5hmC) در DNA بدون سلول در جریان خون می گردند، این نشانگر می تواند در چند قطره پلاسما قابل تشخیص باشد.

محققان توضیح دادند كه كاهش سطح جهانی 5hmC در سرطانهای مختلف و اختلالات سیستم عصبی گزارش شده است و اخیراً مطالعات نشان داده اند كه ارتباطی بین تغییرات در 5hmC و عوارض دیابت وجود دارد.

نویدبخش اما اعتبار سنجی لازم است

مطالعه ی حاضر بر روی 62 بیمار چینی مبتلا به دیابت (12 بیمار بدون عوارض عروقی، 34 بیمار با یک عارضه عروقی و 16 نفر با چندین عارضه ی عروقی) انجام شد.

در این گروه ، 36 بیمار به انسولین نیاز داشتند ، 34 بیمار از داروهای خوراکی کاهنده گلوکز و 25 نفر از داروهای کاهش دهنده ی فشار خون استفاده می کردند. همچنین هفت بیمار از داروهایی برای کاهش لیپیدها استفاده می کردند.

میانگین سنی افراد شركت كننده 59 سال (دامنه 34 تا 86 سال) و بیش از نیمی از آنها مرد بودند (61.3 درصد یا 38 نفر) بودند. خصوصیات پایه شامل سن، توزیع جنسیت، شاخص توده بدنی (BMI) و استعمال دخانیات بین بیماران با عوارض یا بدون عوارض و یا بین بیماران با یک عارضه یا چندین عارضه، تفاوت معنی داری نداشت (P > .05).

بیماران به یک گروه آموزشی (31 نفر) و یک گروه آزمایش (31 نفر) تقسیم شدند. یک پانل 16 ژنی برای نشانگرهای 5hmC بمنظور تمایز بین بیماران با و بدون عوارض شناسایی شد.

نمره ی وزنی برای شناسایی عوارض بر اساس این پانل 16 ژنی و مدل چند متغیره ی نهایی استخراج شده از گروه آموزش، محاسبه شد.

محققان دریافتند که در نشانگرهای 5hmC در ارتباط با عوارض ماکروواسکولار / میکروواسکولار تفاوتهای قابل توجهی وجود دارد، پانل نشانگر 16 ژنی 5hmC، قادر به تشخیص دقیق بیماران دارای عوارض عروقی از بیماران بدون این عوارض بود.

در هر دو گروه آموزش و تست، بیماران بدون عوارض نمرات بمراتب پایین تری نسبت به بیماران مبتلا به عوارض داشتند.

در مرحله ی بعد ، 50 بیمار با یک یا چند عارضه که اطلاعات تشخیصی آنها در دسترس بود، نیز به یک مجموعه ی آموزشی (25 نفر) و یک مجموعه ی آزمایش (25 نفر) تقسیم و 159 ژن مارکر کاندید دیگر انتخاب و ارزیابی شدند.

نویسندگان قادر به شناسایی یک پانل 13 ژنی از ژنهای نشانگر 5hmC بودند که می تواند بیماران دارای یک عارضه را از بیمارانی که به چندین عارضه مبتلا هستند، متمایز کند. نمرات وزنی افراد دارای یک عارضه تفاوت قابل توجهی با بیماران دارای عوارض متعدد در هر دو مجموعه ی آموزش و تست داشت. این پانل از متغیرهای بالینی استاندارد از جمله آلبومین ادرار بهتر عمل کرد.

دکتر ژانگ توضیح داد: پیش بینی کننده های بالینی موجود یا عوامل خطر مانند سطح آلبومین، شاخص توده بدنی بیمار، مدت زمان ابتلا به دیابت یا یک آزمایش خون که میزان محصولات دفعی را در خون نشان می دهد، در معرض خطا بوده و در تشخیص زودهنگام عوارض، به اندازه کافی خوب نیستند تا پیشگیری و درمان به موقع انجام شود.

ژانگ افزود: قدم بعدی اصلاح بیشتر پانل بیومارکر و اعتبار سنجی این پانل در گروه های بزرگتر و مستقل است. همكاران ما در آمریكا و چین در تلاشند تا یك مطالعه ی مهم برای اعتبارسنجی این پانل انجام دهند و ما قصد داریم در آینده ی نزدیک این آزمایش خون را در یك مطالعه ی بالینی چند مركزی بررسی کنیم.

منبع:

Clin Chem. Published October 1, 2019. Abstract

https://www.medscape.com/viewarticle/919233#vp_1